تغییرات و تطابق بدن و رحم در بارداری
تغییرات دهانه رحم در بارداری:
•رحم قبل از بارداری توپر و گلابی شکل است حدود 70 گرم وزن دارد .
•در اواخر بارداری عضو تو خالی با دیواره نازک و عضلانی و حدود 1000گرم وزن دارد. حجم محتویات رحم به طور متوسط 5 لیتر است.
•علت بزرگ شدن رحم بیشتر هیپرتروفی(افزایش فعالیت عضو ) قابل توجه سلولهای عضلانی است در حالیکه هیپرپلازی(بیش رویش یا هایپرجنزی افزایش تعداد یاخته‌های بهنجار در بافت یا عضو است ) محدود است.
در اوائل بارداری هیپرتروفی رحمی بیشتر توسط عملکرد استروژن و شاید پروژسترون تحریک می شود.ولی پس از هفته 12 ، افزایش اندازه رحم عمدتا مربوط به فشار وارده از سوی محصولات در حال رشد بارداری می باشد.
اندازه شکل و موقعیت رحم در بارداری:
قدرت انقباض رحم در بارداری:
از سه ماهه اول به بعد رحم دچار انقباضات نا منظمی می شود که در حالت طبیعی درد ندارد.
در سه ماهه دوم با معاینه این انقباضات را می توان تشخیص داد.( braxton hicks) گفته می شود.این انقباضات غیر ریتمیک ، غیر قابل پیش بینی می باشند.شدت آنها از 5 تا 25 متغیرمی باشد.
جریان خون رحمی در بارداری:
رساندن اغلب مواد ضروری برای رشد و متابولیسم جنین و جفت و همچنین دفع مواد زاید متابولیک ، به خونرسانی کافی در فضای بین پرزی جفت بستگی دارد.
خونرسانی به جفت ، وابسته به جریان خون کلی رحم است که عمدتا از شریانهای رحمی و تخمدانی تامین می شود.
تغییرات سرویکس(دهانه رحم) در بارداری:
تغییرات تخمدان در بارداری:
•در طی بارداری ، تخمک گذاری متوقف می شود .تنها یک جسم زرد بارداری در تخمدان زن باردار یافت می شود
•این جسم زرد در هفته 6 تا 7 هفته اول بارداری فعال است و پس از آن مشارکت کمی در تولید پروژسترون دارد.
•برداشتن جسم زرد قبل از هفته 7 موجب سقط خودبخودی می شود.
تغییرات لوله های فالوپ (لوله رحم ) در بارداری:
عضلات لوله های فالوپ در طی بارداری هیپرتروفی کمی پیدا می کنند.
تغییرات واژن و پرینه در بارداری:
•در طی بارداری افزایش عروق و خونرسانی به پوست و عضلات پرینه و فرج روی می دهد و بافت همبند فراوان زیر آنها نرم می شود .
•افزایش عروق بیش از همه در واژن مشاهده می شود و ویژگی بنفش رنگی به نام علامت چادویک را ایجاد می نماید .
•این تغییرات شامل افزایش ضخامت مخاط ، شل شدن بافت همبند و هیپرتروفی سلولهای عضلانی صاف می باشند.
•افزایش میزان ترشحات سرویکس به درون واژن در طی بارداری ، به صورت ترشحاتی سفید رنگ و نسبتا غلیظ مشاهده می شود.
•PH واژن اسیدی و حدود 3/5 تا 6 است . این امر ناشی از افزایش تولید اسید لاکتیک از گلیکوژن توسط لاکتوباسیل های اسیدوفیل در اپی تلیوم واژن می باشد.
تغییرات پوست در بارداری:
•افزایش جریان خون پوست طی بارداری کمک می کند تا اضافه حرارتی که به دنبال افزایش متابولیسم تولید شده است زایل می شود.
تغییرات دیواره شکم در بارداری:
•استریا های بارداری(ترک های پوستی )
•در ماههای آخر بارداری ، خطوطی قرمز رنگ وکمی فرورفته بر روی پوست شکم ، سینه و رانها مشاهده می شود.
•در زنان مولتی پار علاوه بر استریاهای قرمز رنگ خطوط نقره ای درخشان مربوط به استریای قبلی مشاهده می شود.
Diastasis recti
•ماهیچه های دیواره شکمی طاقت فشار وارده را نیاورده و عضلات رکتوس(به ماهیچه‌های شکمی گفته میشود ) در خط وسطاز هم جدا می شوند. این امر موجب ایجاد جداشدگی عضلانی رکتوس می شوند.
پیگمانتاسیون( رنگدانه‌دار شدن ):
•Linea nigra خط میانی پوست شکم به میزان زیادی پیگمانته شده و به رنگ سیاه مایل به قهوه ای در می آید و خط سیاه نامیده می شود.
•کلوآسمایا ملاسما ی بارداری
•لکه های قهوه ای نا منظم با اندازه های متفاوت بر روی صورت و گردن تشکیل می شوند که کلوآسما نامیده می شوند.
•علت: هورمون محرک ملانوسیت که از انتهای ماه دوم بارداری تا زمان ترم افزایش می یابد.
تغییرات عروقی در بارداری:
•عنکبوتهای عروقی(vascular spiders)برجستگی های پوستی ظریف و قرمز رنگ که بر روی صورت ،گردن ،بخش فوقانی قفسه سینه و بازوها ایجاد می شود و دارای انشعاباتی هستندکه از ضایعه مرکزی خارج می شوند.
•اریتم( قرمزشدگی ) کف دست(palmar erythema )ناشی از افزایش استروژن خون می باشد.
تغییرات متابولیک( سوخت و ساز ) در بارداری:
•در سه ماهه سوم بارداری سرعت متابولیسم پایه مادر10 تا 20 درصد نسبت به حالت غیر بارداری افزایش می یابد
•در دو قلویی 20 تا 30 درصد افزایش می یابد.
این مقاله می تواند مفید باشد:
تغییرات افزایش وزن در بارداری:
•بیشتر افزایش وزن مربوط به رحم و محتویات آن ، پستانها وافزایش حجم خون و مایع خارج عروقی و خارج سلولی می باشد.
•وبخش کمتری از این افزایش ناشی از تغییرات متابولیک می باشد.
•میزان افزایش وزن متوسط در طی بارداری 12/5 کیلوگرم می باشد.
تغییرات متابولیسم آب در بارداری:
•افزایش احتباس آب از تغییرات فیزیولوژیک بارداری است.تا حدی ناشی از افت اسمولالیته پلاسما میباشد.
•در زمان ترم میزان آب موجود در جنین و جفت و مایع آمنیون3/5 لیتر است.
•3 لیتر نیز در اثر افزایش حجم خون مادری و اندازه رحم و پستان ها تجمع می یابد.
تغییرات متابولیسم پروتئین در بارداری:
در زمان ترم ، حدود 500 گرم پروتئین و یا تقریبا نیمی از افزایش کلی پروتئین در بارداری می باشد.
500 گرم باقیمانده عمدتا به صورت پروتئین انقباضی به رحم افزوده می شود.
همچنین پروتئین به صورت هموگلوبین و پروتئین های پلاسمایی به خون مادر اضافه می شود.
غلظت اسید آمینه در بخش جنینی بیشتر از مادری است.
تغییرات متابولیسم کربوهیدرات در بارداری:
•بارداری طبیعی با هیپوگلیسمی خفیف در حالت نا شتا ، هیپر گلیسمی پس از صرف غذا و افزایش انسولین خون مشخص می شود.
•میزان گلوکز پلاسما در حالت ناشتا تا حدی افت می کند.که این احتمالا در اثر افزایش انسولین پلاسما در بارداری می باشد.
•پس از مصرف خوراکی گلوکز، زنان دچارهیپر گلیسمی و هیپر انسولینمی طولانی می شوند وسرکوب شدید گلوکاگون می شوند.
•پروژسترون و استروژن ممکنست بصورت مستقیم یا غیر مستقیم در ایجاد مقاومت به انسولین دخیل باشند.
تغییرات متابولیسم چربی در بارداری:
•غلظت لیپدها ، لیپوپروتئینها و آپولیپوپروتئین های پلاسما در بارداری افزایش زیادی پیدا می کنند .
•ذخیره چربی در اواسط بارداری روی می دهد و عمدتا در مناطق مرکزی تجمع می یابد.
•این چربی در طول سه ماهه سوم ، جهت انتقال جفتی در دسترس قرار می گیرد.
•VLDL, HDL , HDL در بارداری افزایش می یابد.
تغییرات سدیم و پتاسیم در بارداری:
•فیلتراسیون گلومرولی افزایش می یابد ولی به دلیل افزایش بازجذب لوله ای آنها دفع این الکترولیتها در بارداری تغییر نمی کند.
•غلظت سرمی این الکترولیت ها در اثر افزایش حجم پلاسما کمی کاهش می یابد و میزان آنها بسیار نزدیک به محدوده طبیعی در زنان غیر باردار می باشد.
تغییرات کلسیم در بارداری:
•میزان کلی کلسیم سرم در بارداری کاهش می یابد علت آن کاهش غلظت آلبومین پلاسما و در نتیجه کاهش مقادیر اتصالی کلسیم به پروتئین می باشد.
•میزان کلسیم یونیزه سرم تغییر نمی کند.
•اسکلت جنین تا زمان ترم نزدیک به 30گرم کلسیم راجذب می کند 80 در صداین مقدار در سه ماهه سوم بر روی سیستم اسکلتی جنین رسوب می کند.•این افزایش از طریق دو برابر شدن جذب روده ای کلسیم در مادر برآورده می شود این امر تا قسمتی با واسطه D3 صورت می گیرد.
تغییرات منیزیوم در بارداری:
•میزان منیزیوم سرمی در بارداری کاهش می یابد.
• در بارداری طبیعی میزان منیزیوم کلی و یونیزه به میزان زیادی پایین تر است.
تغییرات حجم خون در بارداری:
افزایش حجم خون در بارداری:
نیاز به آهن در بارداری:
•نیاز کلی به آهن در بارداری طبیعی حدود 1000 میلی گرم می باشد.
•300 میلی گرم به جنین و جفت .
•200 میلی گرم دفع می شود.•500 میلی گرم نیاز مادر جهت افزایش طبیعی اریتروسیتها
•هر 1CC اریتروسیت حاوی 1/1 آهن می باشد.
•نیاز روزانه به آهن در نیمه دوم بارداری 6 تا 7 میلی گرم در روز می باشد.
گردش خون و فشار خون:
•وضعیت زن باردار بر فشار خون شریانی تاثیر می گذارد.
•فشار خون شریان بازویی در حالت نشسته کمتر از حالت خوابیده است .
•فشار خون شریانی در هقته های 24 تا 26 به کمترین میزان خود می رسد و پس از آن افزایش می یابد.
فشار دیاستولیک بیشتر از فشار سیستولیک کاهش می یابد.
تغییرات فشار خون در بارداری:
•در اواخر بارداری در صورت خوابیدن به پشت رحم فشار بیشتری بر سیستم وریدی که خون را از نیمه تحتانی بدن بر می گرداند وارد می سازد.در نتیجه پر شدن قلب کاهش یافته و برون ده قلبی پایین می آید.
•در تقریبا 10 در صد زنان این امر موجب افت فشار شریانی می شود که به آن سندرم افت فشار خون در حالت خوابیده به پشت می گویند.( supine hypotensive syndrom ).
سیستم تنفسی:
•در طی بارداری دیافراگم حدود 4 سانتیمتر بالا می رود .
•قطر عرضی قفسه سینه به میزان 2 سانتیمترافزایش می یابد و زاویه زیر دنده ای به میزان قابل توجهی باز می شود.
•محیط قفسه سینه حدود 6سانتیمتر باز می شود.ولی این افزایش حجم مانع کاهش حجم باقیمانده نمی شود.
کلیه:
•اندازه کلیه در بارداری کمی افزایش می یابد. ( 1 سانتیمتر)
•میزان فیلتراسیون گلومرولی در سه ماهه دوم حدود 50 در صد افزایش می یابد.
•جریان پلاسمای کلیوی بیشتر از 50 در صد افزایش می یابد.•میزان کراتنین و نیتروژن اوره سرم در طی بارداری طبیعی کاهش می یابد . کراتنین بالای 8/. مشکوک است . •میزان ترشح پروتئین ، اسید آمینه و گلوکز افزایش می یابد.
از دست دادن مواد غذایی در بارداری:
•میزان دفع اسیدهای آمینه و ویتامین ها ی محلول در آب از طریق ادرار بسیار بیشتر از زنان غیر بارداراست.
این مقاله می تواند مفید باشد:
سوزش سر دل در بارداری:
•Heart burn
•ناشی ازرفلاکس ترشحات اسیدی به بخش تحتانی مری می باشد.
•علت آن تغییر موقعیت معده و کاهش تون اسفنکتر تحتانی مری می باشد.
•در بارداری فشار داخل مری پایین تر و فشار داخل معده ای بالاتر است.
این مقاله می تواند مفید باشد:
توصیه هاى تغذیه اى ترش کردن و سوزش معده(Heart Burn) در بارداری
تغییرات لثه ها در بارداری:
•در بارداری پر خون و نرم و شکننده می شوند .
•اپولیس: برآمدگی موضعی حاوی عروق فراوان در لثه ها .
هموروئید در بارداری:
•در بارداری شایع است.
•علت: یبوست و فشار بالای وریدها در زیر سطح رحم بزرگ شده می باشند.
تغییرات چشم ها در بارداری:
•فشار داخل چشم ها در طی بارداری کاهش می یابد.که این تا حدی ناشی از افزایش جریان خروجی مایع زجاجیه می باشد.
•حساسیت قرنیه بخصوص در اواخر بارداری کاهش می یابد.
•افزایش خفیف ضخامت قرنیه دربارداری ایجاد می شود.ممکنست در استفاده از لنزهای چشمی دچار ناراحتی شوند.
تغییرات میزان خواب در بارداری:
•اشکال در بخواب رفتن بیدار شدن مکرر ، کاهش ساعات خواب شبانه و کاهش کارایی خواب از حدود هفته 12 آغاز شده و تا 2 ماه اول پس از زایمان ادامه می یابد.
•بیشترین میزان اختلال خواب در دوره پس از زایمان مشاهده می شود و ممکنست در ایجاد اندوه پس از زایمان و یا ختی افسردگی نقش داشته باشد.
این مقاله می تواند مفید باشد:
منابع این بخش کاملا بر اساس مستندات علمی،تهیه و تنظیم شده است
حق نشر با ذکر منبع بلامانع می باشد.
