پیشگیری از کم خونی و کمبود آهن در کودکان

اسنپ ویزیت:سامانه ویزیت و درمان در منزل

فقر آهن شایعترین مشکل تغذیه ای در کل دنیا ست،حدود 30 درصداز جمعیت دنیا دچار این مشكل هستند که بیشترین تعداد مربوط به کشورهای درحال توسعه است.با توجه به شیوع و مشکلات بیماری کم خونی فقر آهن،به نظر می رسد بهترین راه پیشگیری از ایجاد آن باشد.

برای پیشگیری دستورالعمل جهانی طراحی شده است که در کشورما هم انجام می شود.

🔸خلاصه دستورالعمل پیشگیری از فقر آهن :

الف:همه کودکان از سن شروع غذای کمکی یعنی شش ماهگی تا پایان دوسالگی باید روزانه 15 قطره از قطره فروس سولفات را مصرف نمایند.

نکته1:اگر برای کودک شیرخواری به دلیل رشد ناکافی غذای کمکی زودتر (بعد از چهار ماهگی)شروع شود،قطره آهن نیز باید همزمان با مقدار روزانه 15 قطره از قطره فروس سولفات شروع شود.

نکته 2:برای کودکان کم وزن(زیر 2500گرم)قطره آهن باید بعد از دوبرابر شدن وزن تولد با مقدار 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن با تجویز و محاسبه پزشک معالج شروع گردد .

نکته 3:برای کودکان خیلی کم وزن (زیر 1500 گرم)قطره آهن باید بعد از دوبرابر شدن وزن تولد با مقدار 3تا 4 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن با تجویز و محاسبه پزشک معالج شروع گردد.

ب:از سن دو تا شش سالگی: قطره آهن به صورت 30قطره از قطره فروس سولفات یا 3 سی سی از شربت فروس سولفات به طور هفتگی برای دوازده هفته متوالی (سه ماه)در سال مصرف گردد.

ج:برای سن هفت تا چهارده سالگی:قرص فروس سولفات به صورت یک عدد هفتگی برای دوازده هفته متوالی(سه ماه)در سال مصرف گردد

د:برای سنین 14 تا 19 سال:قرص فروس سولفات به صورت یک عدد هفتگی برای شانزده هفته متوالی(چهار ماه)در سال مصرف گردد

ه:تمام زنان در سن باروری(15 تا49سال):قرص فروس سولفات به صورت یک عدد هفتگی برای شانزده هفته متوالی(چهار ماه)در سال مصرف گردد.

ه:خانم های باردار :پس از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه بعد از زایمان قرص فروس سولفات به صورت یک عدد روزانه مصرف گردد.

🔸انتخاب نوع مکمل(قطره و شربت آهن):

هدف،انتخاب ترکیبی است که واجد مقدار کافی آهن المنتال باشد.قطره و شربت فروس سولفات ترکیباتی با مقدار مناسب آهن است که با قیمت مناسب در دسترس می باشد.

بسیاری از ترکیبات آهن دارموجود در بازار علیرغم قیمت های بالا مقدار آهن المنتال کمتر از حد لازم دارند و عملا نمی توانند در پیشگیری موثر باشند.

پس استفاده از سایر ترکیبات آهن دار به هر دلیل بايد بامشورت پزشک معالج باشد تا داروی مناسب با مقدار کافی آهن تجویز گردد.

🔸عوارض مکمل(قطره و شربت آهن):

یبوست از عوارض ترکیبات آهن دار است .در صورت بروز این عارضه مراجعه پزشکی جهت درمان و تنظيم ادامه برنامه لازم است .

برای پیشگیری از سیاه شدن دندان ها،مصرف مقداری آب پس از مصرف معمولا راهگشا ست.

🔸مصرف مکمل آهن دار چه زماني ممنوع است؟

در بعضی از بیماری ها و شرایط مثل حساسیت نسبت به آهن،هموسیدروز،هموکروماتوز،کم خونی های همولیتیک و…مصرف آهن ممنوع است،که توسط پزشک معالج توجه داده می شود.

🔸آیا برنامه پیشگیری جایگزینی دارد؟

هیچ جایگزینی برای برنامه پیشگیری وجود ندارد،رژیم غذایی سرشار از آهن در عین توصیه شدن و اثرات مطلوب نمی تواند جایگزین اطمینان بخش این روش باشد.
در مواردی والدین به دلیل عوارض ذکر شده -و از سر دلسوزی -به استفاده نامنظم از دارو یا حتی قطع کامل آن اقدام مي كنند،اين تصمیم نادرست و به ضرر سلامت کودک بوده وبا اثرات مخرب در حال و آینده فرزند دلبند همراه است.

⚡️نكته مهم اين است كه رد پای کمبود آهن علاوه بر عارضه ی مهم کم خونی فقر آهن در بسیاری از بیماری ها و مشکلات دیگر هم – مانند تشنج های همراه با تب ،حملات ریسه رفتن و..-دیده می شود.

پس پيشگيري دارویی از فقر آهن باید جدی گرفته شود.

🔸آیا شروع برنامه پیشگیری نیاز به انجام آزمایش دارد:

برای انجام برنامه پیشگیری نیاز به انجام هیچ آزمایشی نیست واین برنامه برای جلوگیری از ایجاد بیماری طراحی گردیده است.البته ممکن است پزشک معالج بر حسب معاینه و وضعیت کودک و یا شک به وجود بیماری کم خونی فقر آهن درخواست آزمایش نماید ،که در صورت اثبات آن مصرف قطره یا شربت آهن دار با مقدار درمانی( که بیشتر از مقدار پیشگیری است و توسط پزشک معالج محاسبه می شود)ادامه می یابد .

🔸آیا برنامه پیشگیری کم خونی فقر آهن بلا تغییر است؟

این برنامه حاصل سال ها مطالعه، تجربه و پژوهش بوده و سعی شده است تا بهترین شرایط در آن لحاظ گردد. اما ممکن است پزشک معالج با توجه به وضعیت بالینی کودک،معاینات یا بروز عوارض یا مشکلات خاص حین  اجرای دستورالعمل و… تصمیم به تغییراتی در نحوه اجرا یا نوع مکمل مورد استفاده بگیرد، که باید به آن عمل نمود.

نکته مهم پرهیز از هرگونه تغییر خودسرانه یا قطع درمان می باشد.

✍️ جناب دكتر بابك خطي (متخصص كودكان)

والدین گرامی مقاله زیر توصیه می شود:

بهترین زمان و روش دادن قطره اهن نوزاد -علت استفراغ بعد از دادن شربت اهن

والدین گرامی مقاله زیر توصیه می شود:

برای کار کردن شکم نوزاد چه باید کرد؟:درمان یبوست کودک

منابع این بخش کاملا بر اساس مستندات علمی،تهیه و تنظیم شده است.

حق نشر با ذکر منبع بلامانع می باشد.

www.nozadteb.ir