نقش گروه های غذایی در رشد و سلامت نوزاد و کودک

اسنپ ویزیت:سامانه ویزیت و درمان در منزل

در برنامه غذايي شيرخوار بايداز پنج گروه اصلي غذايي( نان و غلات، شيرو لبنيات، گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزدانه ها ، سبزي ها و ميوه ها) استفاده گردد. نان ، برنج و ساير مواد غذايي در گروه نان و غلات جزء اصلي رژيم غذايي شيرخوار هستند. زيرا نقش مهمي در تامين انرژي داشته و همچنين حاوي انواع ويتامين ها و املاح ضروري مي باشند. ميوه ها و سبزي ها منبع خوبي از ويتامين ها ، املاح و فيبر هستند و براي رشد و سلامتي شيرخوار ضروري هستند. ميوه ها و سبزي هاي نرم و رسيده براي شروع مناسب هستند مانند پوره موز ، گلابي و هويج پخته . گوشت ، ماهي ، تخم مرغ و حبوبات از منابع پروتئيني هستند که مصرف آنان براي رشد و تکامل کودک ضروري مي باشد. گروه شير و لبنيات داراي کلسيم بوده و در استحکام استخوان ها و دندان ها نقش داشته و همچنين بخشي از انرژي ، پروتئين ، ويتامين ها و املاح را تامين مي کنند. در زير گروه هاي غذايي به طور کامل شرح داده شده اند:

گروه نان و غلات:

مواد غذايي اين گروه، شامل انواع نان بخصوص نوع سبوس دار(سنگک، بربري، نان جو )، نان هاي سنتي سفيد(لواش و تافتون)، برنج، انواع ماکاروني و رشته ها، غلات صبحانه و فرآورده هاي آنها به ويژه محصولات تهيه شده از دانه کامل غلات است . گروه نان و غلات منبع کربوهيدرات هاي پيچيده وفيبر )مواد غير قابل هضم گياهي(، برخي ويتامين هاي گروه B ، آهن، پروتئين ، منيزيوم و کلسيم مي باشد . براي کامل کردن پروتئين گروه نان و غلات بهتر است آنها را به
صورت مخلوط با حبوبات مصرف نمود تا همه اسيد امينه هاي ضروري تامين شود)مثلا عدس، پلو، باقلا پلو، عدسي با نان و غيره).

گروه سبزی ها:

اين گروه شامل انواع سبزي هاي برگ دار، انواع کلم، هويج، بادمجان، نخود سبز، لوبيا سبز، انواع کدو، فلفل، قارچ، خيار، گوجه فرنگي، پياز و سيب زميني مي باشد . مواد غذايي اين گروه نسبت به ساير گروه ها انرژي و پروتئين کمتري دارند و در مقايسه با گروه ميوه ها فيبر بيشتري دارند. در کل ارزش کالري زايي اين گروه به غير از بعضي از سبزي هاي نشاسته اي مانند: سيب زميني ، ذرت ، نخود فرنگي و… از ساير گروه ها کمتر است .گروه سبزي ها داراي انواع ويتامين هاي A ، B و C ، مواد معدني مانند پتاسيم، منيزيوم و مقدار قابل توجهي فيبر است

گروه میوه ها:

اين گروه شامل انواع ميوهها و آب ميوه طبيعي مي باشد. ميوهها نيز مانند سبزي ها در مقايسه با گروههاي ديگر انرژي و پروتئين کمتري دارند.اين گروه شامل انواع ميوه، آب ميوه طبيعي، کمپوت ميوه ها و ميوه هاي خشک ( خشکبار ) مي باشد . ميوه ها منابع غني ازانواع ويتامينها, آنتياکسيدانها, انواع املاح و فيبر مي باشند.آنتياکسيدانها ( ويتامين C ، A ، E ، سلنيوم و بتا کاروتن ) مواد سلامت بخشي هستند که شادابي و سلامت پوست، کاهش فرآيند پيري و مبارزه با عوامل
سرطانزا از مهمترين خواص آنها ميباشد. ميوه هاي غني از ويتامين C شامل انواع مرکبات (مانند پرتغال، نارنگي، ليمو ترش، ليمو شيرين) و انواع توتها مي باشد که در ترميم زخمها و افزايش جذب آهن نقش مهمي دارند و در برنامه غذايي کودکان جايگاه ويژه اي دارند. ميوه هاي غني از بتا کاروتن (پيش ساز ويتامين A )عبارتند از طالبي، خرمالو، شليل و هلو، که مصرف اين گروه نيز در جلو گيري از خشکي پوست، افزايش مقاومت بدن در برابر عفونت ، رشد کودکان و سلامت چشم نقش مهمي دارند. بطور کلي تمام سبزي ها و ميوه هاي به رنگ سبز تيره ، زرد ، نارنجي ، قرمز حاوي بتا کاروتن هستند.

گروه شیر و لبنیات:

اين گروه شامل شير و فرآورده هاي آن (ماست، پنير، کشک، بستني و دوغ) مي باشد .اين گروه داراي کلسيم، پروتئين، فسفر، ويتامين B12 و B2 و ساير مواد مغذي مي باشد و بهترين منبع تامين کننده کلسيم است که براي رشد و استحکانم استخوان و دندان ضروري است.دادن شير پاستوريزه گاو به کودکان زير يک سال ممنوع است. در برنامه غذايي کودک از ماست پاستوريزه پنير پاستوريزه کم نمک استفاده شود.

گروه گوشت ؛ تخم مرغ، حبوبات و مغزدانه ها:

اين گروه شامل گوشت هاي قرمز (گوسفند و گوساله)، گوشت هاي سفيد ( مرغ ،ماهي و پرندگان) ، تخم مرغ ، انواع حبوبات مانند نخود، انواع لوبيا، عدس، باقلا، لپه، ماش و مغز دانه ها(گردو، بادام، فندق، بادام زميني و …) مي باشند. اين گروه منابع تامين کننده پروتئين بوده و حاوي آهن، روي و ساير مواد مغذي مي باشند. پروتئين ها به عنوان اجزاي سازنده استخوان، ماهيچه، غضروف، پوست و خون عمل مي کنند. آنها هم چنين به عنوان واحد هاي سازنده آنزيم ها، هورمون ها و ويتامين ها عمل مي کنند. به طور کلي پروتئين هاي حيواني از ارزش بيولوژيک بالاتري دارند و قابليت استفاده بدن از آنها بيشتر از پروتئين هاي گياهي است. پروتئينهاي گياهي به طور معمول تمام اسيد آمينههاي ضروري را ندارند؛ بنابراين لازم است ترکيبي از حداقل دو پروتئين گياهي (مثل غلات و حبوبات) مصرف شود تا يک پروتئين با کيفيت بالا به بدن برسد مثل عدسپلو، لوبياپلو، باقلاپلو، ماشپلو. در ضمن توصيه مي شود با توجه به اين که گوشت ها منبع خوبي از آهن و روي هستند.

در صورت امکان هر روزدر برنامه غذايي روزانه کودک گنجانده شوند.گوشت هاي فراوري شده مثل سوسيس، کالباس و همبرگر حاوي مقادير زيادي نمک و چربي از نوع اشباع و ترانس است و نبايد در برنامه غذايي کودک استفاده شوند. توصيه مي شود از انواع مغزها (گردو، فندق، بادام و پسته) براي تامين پروتئين، انرژي و برخي از مواد مغذي مانند آهن به شکل پودر شده در برنامه غذايي کودک استفاده گردد.

گروه متفرقه:

اين گروه شامل انواع مواد قندي و چربي ها و تنقلات شور است. توصيه مي شود در برنامه غذايي روزانه از اين گروه کمتر استفاده شود.
انواع مواد غذايي اين گروه عبارتنداز: الف چربي ها )روغن هاي جامد ، نيمه جامد و روغن هاي مايع، پيه، دنبه، کره، خامه، سرشير و سس هاي چرب مثل –
مايونز( ب شيريني ها و مواد قندي )مثل انواع مربا، عسل ، شربت، قند و شکر، انواع شيريني هاي خشک و تر، انواع پيراشکي، آب – نبات و شکلات ، بيسکويت ، کلوچه ، پاستيل و…( پ ترشي ها، شورها و چاشني ها ) سس کچاپ ، سس سالاد ، انواع ترشي و شور، فلفل، نمک، زردچوبه، دارچين و غيره(. -ت نوشيدني ها )نوشابه هاي گازدار، چاي، قهوه، انواع آب ميوه هاي صنعتي و پودرهاي آماده مثل پودر پرتقال و غيره – از مصرف نوشابه ها و آب ميوه هاي صنعتي براي کودک خودداري گردد و به جاي آن ها نوشيدني هاي سالم مثل آب و آب ميوه تازه استفاده شود. براي رفع تشنگي کودک ، نوشيدن آب ساده بر هر آشاميدني ديگري ترجيح دارد.

در سال اول تولد کودک از افزودن نمک به غذاي کودک خودداري شود. در ضمن مي توان ميوه ها و سبزي ها را جايگزين انواع شيريني ها و شکلات ها در برنامه غذايي کودک نمود.

منابع این بخش کاملا بر اساس مستندات علمی،تهیه و تنظیم شده است.

حق نشر با ذکر منبع بلامانع می باشد.

www.nozadteb.ir

پست های مشابه

مقدار آهن مورد نیاز نوزادان،کودکان و شیرخواران سن 1 ماه الی 18 سال میزان مصرف مکمل آهن نوزاد و کودک آغاز تغذيه کمکي نوزاد و کودک روشهای مقوی و مغذی کردن غذا برای کودک و نوزاد نوع غذاهای تکمیلی نوزاد و کودک – تنوع غذایی خطرات شروع زودهنگام غذاهای تکمیلی نوزاد و کودک مقدار و تنوع غذاهای تکمیلی نوزاد و کودک تغذیه نوزاد و شیرخوار تا شش 6 ماهگی توصیه های تغذیه ای برای نوزاد و کودک 1 تا 2 سال مقدار ویتامین A مورد نیاز کودکان و نوجوانان سن 1ماه الی 18 سال